خیلی بلند بود، نخواندمش!

آیا در عصر اینترنت باسوادتر شده‌ایم؟

هر وقت هر کسی از هر چیزی سخن می‌گوید ما باید تظاهر کنیم دربارۀ آن چیزی می‌دانیم. واقعاً دروغ محسوب نمی‌شود اگر در مهمانی، وقتی همکارانمان دربارۀ فیلم یا کتابی صحبت می‌کنند سرمان را بالا و پایین ببریم که یعنی من هم دربارۀ آن مطالعه کرده‌ام. این درصورتی است که همکارانمان هم دربارۀ آن فیلم یا کتاب فقط نظرات شخصی دیگر در شبکۀ اجتماعی را بازگو می‌کنند. کارل تارو گرینفلد، ژورنالیست ژاپنی، ادعا می‌کند ما به شکلی خطرناک به نوعی تقلید از دانایی نزدیک می‌شویم، دانایی‌ای که در واقع الگوی جدیدی از نادانی است.

چرا ما ایرانیان کتاب نمی‌خوانیم؟

صادق زیباکلام: اینکه سرانه مطالعه کتاب در ایران پایین است و درست‌تر گفته باشیم «خیلی پایین» است، حرف و حدیث تازه‌ای نیست. نیازی هم به بررسی و مطالعه میدانی نیست که سرانه مطالعه کتاب در جامعه ما در مقایسه با جوامع مشابه همچون ترکیه، مصر یا حتی پاکستان چقدر پایین‌تر است؛ چه رسد به جوامع توسعه‌یافته همچون ژاپن، نروژ، انگلستان یا آمریکا. همچنین نیازی نیست آماری بگیریم که سرانه تیراژ چاپ کتاب در جامعه ما چقدر و باز در جوامع مشابه ما چقدر است.

اگر نگاهی به کتاب‌فروشی‌هایمان، چه در تهران و چه در مراکز استان‌های مهم‌مان همچون رشت، تبریز، شیراز، کرمان یا مشهد بیندازیم، خلوتی، کسادی و فروش کم کتاب از در و دیوار آنها هویداست. یا حتی می‌توانیم یک بررسی ساده انجام دهیم و ببینیم در یک دهه گذشته در تهران، کرمان یا رشت چند باب مغازه کتاب‌فروشی جدید باز شده و در مقابل، چه تعدادی از کتاب‌فروشی‌های قبلی و قدیمی‌تر بسته شده‌اند. یا می‌توان آمار گرفت در مراکز این یا آن شهر بزرگ در یک دهه گذشته چه تعداد کتاب‌فروشی باز شده و در مقابل چه تعداد پیتزافروشی، بانک، بوتیک یا بنگاه معاملات املاک باز شده است؟ واقعیت آن است که پایین‌رفتن سرانه مطالعه، تیراژ و خرید کتاب روشن‌تر از آن است که نیازی به آمار و ارقام باشد.

سؤال این است که چرا این‌گونه شده است؟ چرا نه نسل جدید و نه نسل قدیم، دیگر کتاب مطالعه نمی‌کنند؟

درسی از فرهنگ مطالعه در چین

مهرداد رخشنده، معاون اداره کل فرهنگی آسیا و اقیانوسیه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی: کتاب و کتابخوانی یکی از اصول فرهنگی هر کشور است و تلاش می‌شود تا با ابزارهای مختلف جذابیت کتاب و کتابخوانی در بین مردم هر کشور توسعه یابد. امروزه جمعی از صاحب‌نظران و اندیشمندان اجتماعی، معتقدند میزان پیشرفت هر کشور و توسعه‌یافتگی مردمش را می‌توان در حد و اندازه و سرانه مطالعه مردمان آن کشور جستجو کرد. این دیدگاه و نظریه، مقبول و معقول به نظر می‌آید؛ چون مطالعه را می‌توان یکی از عوامل مهم توسعه‌یافتگی ذهن افراد و در دیدگاهی بزرگ‌تر، توسعه‌یافتگی جامعه که مجموعه‌ای از فردها و افراد است، دانست.

یک نگاه اجمالی به کتابفروشی‌ها در چین، انسان را به یاد یک نمایشگاه کتاب در ابعاد کوچک‌تر می‌اندازد چنانکه به نظر می‌رسد با توجه به نوع کتابفروشی‌هایی که در چین وجود دارد، آن را از برگزاری نمایشگاه کتاب تا حدود زیادی بی‌نیاز می‌کند. نحوه چینش و مدیریت این کتابفروشی‌ها به‌گونه‌ای است که مردم چین در این اماکن می‌توانند تا دلشان می‌خواهد کتاب بخوانند و دست آخر آن را حتی نخرند.

چگونه انگیزه خود را برای مطالعه افزایش دهیم؟

شناخت قانون هر چیزی شما را به آن علاقمند می‌کند. اگر خیلی‌ها از تماشای تنیس لذت نمی‌برند، به‌خاطر آن است که از قانون شمارش امتیازها در آن آگاهی ندارند.
قانون ورزش‌ها، قانون بازی‌ها، قانون برقراری یک ارتباط مؤثر، مقررات اجتماعی و قانون کتاب را کشف کنید.
قبل از شروع مطالعه کشف کنید محوری که مطالب کتاب حول آن دور می‌زند چیست؟ این کتاب بر چه موضوعی تأکید می‌کند؟ چه سبک و ساختاری دارد؟ چگونه می‌خواهید به من یاد بدهید؟

یکی از موارد بسیار مهم که شما معمولاً نادیده می‌گیرید، قانون و روش مطالعه است. در خواندن هر کتاب و مطالعه نیز برای آن که تمرکز عالی پیدا کنید و روش و قانونی وجود دارد که آن را بعداً بررسی خواهیم کرد. اکنون فقط به این نکته توجه کنید که برای یک مطالعه متمرکز باید به روش صحیح مطالعه کرد. اگر شما ندانید قانون بازی والیبال چیست، نمی‌توانید آن را بازی کنید. در مورد مطالعه هم همین طور است. ابتدا باید روش مطالعه را فرا بگیرید.

بیایید ادبیات را با عینک ریاضیات ببینیم

جیمز جویس نویسندۀ «شب‌زنده‌داری فینیگن‌ها» می‌گوید این کتاب را نوشته است «تا منتقدان را برای سیصد سال مشغول کند». وی دربارۀ رمانش به هریت ویور گفت: «من اگر بزرگ‌ترین مهندس جهان نباشم، واقعاً یکی از مهندسان بسیار بزرگم. بماند که آهنگ‌ساز، فلسفه‌دان و چندین کارۀ دیگر هم هستم. من دارم موتوری می‌سازم که تنها یک چرخ دارد. البته پرّه هم ندارد. چرخ این موتور یک مربع کامل است.» کتاب جویس، را با صفات گوناگون وصف کرده‌اند. گاه «شاهکار» خوانده شده است و گاه «چرندی ناخواندنی». اما بنا‌بر نظر دانشمندان مؤسسۀ فیزیک هسته‌ای در لهستان، این اثر در ساختار خود تقریباً تمایز چندانی با چندفراکتالی ریاضیاتیِ محض ندارد.

دانشگاهیان بیش از صد اثر متعلق به ادبیات جهان را از نویسندگانی چون چارلز دیکنز گرفته تاشکسپیر، الکساندر دوما، توماس مان، اومبرتو اکو و ساموئل بکت، دست‌مایۀ تحلیل آماری قرار داده‌اند. آنها با نگریستن به طول جملات و دامنه و تنوعشان دریافتند که در «اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق» متون مورد مطالعه، همبستگی‌هایی در اَشکال طول جمله وجود دارد. این همبستگی‌ها از پویایی آبشاری تبعیت می‌کنند؛ یعنی ساختمان آنها فراکتال است. منظور از فراکتال نوعی پدیدۀ ریاضیاتی است که در آن هر یک از بخش‌ها هنگامی که گسترش یابد، ساختاری شبیه ساختار کل دارد.

مطالعه متن کامل مقاله در ترجمان

جادوی خواندن

«من معتقدم وقتی مشغول خواندن کتاب خوبی هستید، چیزی سحرآمیز ممکن است اتفاق بیافتد».
جی. کی. رولینگ (خالق مجموعه هری پاتر)

پیامدهای فردی - اجتماعی خواندن و نخواندن

محمدحسین دیانی

بسیاری از آثار درباره نوشتن به بحث درباره:

چرا باید خواند؟

چه باید خواند؟

چرا نمی‌خوانند؟

می‌پردازند.

در این سخن به چرا باید خواند بیش از موارد دیگر توجه شده است، گرچه در لابلای پیام‌هایی که در متن آمده است، رگه‌هایی از دو مورد دیگر را می‌توان ردیابی کرد.

همه تلاش‌ها برای تحقق یک رویا/ کتاب‌هایی که ما را می‌خوانند!

طی سال‌های اخیر فعالان فرهنگی در حوزه‌های مختلف طرح‌ها و ایده‌های متفاوتی را جهت آشتی‌ دادن مردم با کتاب در دستور کار قرار داده‌اند اما آنها چقدر موفق عمل کرده‌اند؟
به گزارش خبرگزاری مهر، «آمارها می‌گویند در ایران مقدار خرید و فروش یکسال کتاب برابر است با میزان خریدوفروش یک روز لوازم آرایشی!» پوستر طراحی شده بر اساس این داده آماری، چند صباحی است که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود.
پوستری که به‌رغم واقعیت تأسف‌برانگیز مندرج بر آن، دیگر به سختی حساسیتی را برمی‌انگیزد؛ گویی همه نسبت به آن بی‌حس شده‌ایم و قرار نیست هیچ کس نگران قهر ما از یار مهربان باشد لااقل به اندازه نگرانی‌ها بابت قهر مخاطب از سالن‌های سینما!واقعیت این است که ما سال‌ها است دیگر حوصله کتاب‌خوانی نداریم و بی‌انصافی است اگر این دوری و قهر را صرفاً به گردن رسانه‌های جدید و فضای به ظاهر تازه تعاملات اجتماعی بیاندازیم. اقتصاد نشر هم اگر چه به طور کامل بی‌تقصیر نیست اما به سختی می‌توان نقشی تعیین کننده برای آن در نظر گرفت.مهمترین گمشده فرآیند بازگشت کتاب به سبد مصرفی خانواده‌های ایرانی همان آشنای غریبی است که مکرر در مکرر از آن گفته‌اند و گفته‌ایم؛ «فرهنگ سازی».

آنچه از فضای ذهنی جامعه امروز ما رخت بربسته است نه «کتاب» که «عادت مطالعه» است و از این منظر بازخوانی تجربه‌های مختلف نزدیک به یک دهه گذشته در راستای آشتی مخاطب با یار مهربان می‌تواند حاوی نکات قابل تأملی باشد.
در اینجا می توانید بازخوانی تحلیلی گروه فرهنگ خبرگزاری مهر را در مورد این تجربه ها دنبال کنید.

کتاب خون‌مان پایین است!

از تمام هموطنان درخواست می‌گردد تا کتاب خون خود را به سرعت افزایش دهند.

خواندن در گذر زمان: مقایسه